Ρανουγκουλίδες ή Βατραχίδες

Οικογένεια φυτών ποωδών, κυρίως της τάξης των ρανωδών ή βατραχωδών· έχουν φύλλα επαλλάσσοντα, πολυάριθμους στήμονες και αρκετά καρπόφυλλα που, εξελισσόμενα, δίνουν καρπούς αχαίνια (νεραγκούλα ή ρανούγκουλο, ανεμώνα κλπ.) ή θυλάκους (παιωνία, ακουιλέζια κλπ.), οι οποίοι ανοίγουν με σχισμές (διαρρηκτοί). Τα άνθη είναι πολύμορφα: αναφέρουμε ως παραδείγματα τη στεφάνη με τα πέντε πέταλα με πλήκτρο της ακουιλέζιας, την ακανόνιστη στεφάνη του ακονίτου και του δελφινίου, το εύπτωτο περιάνθιο του θάλικτρου, το απλό περιάνθιο της ανεμώνας και τέλος τα άνθη με κάλυκα και στεφάνη των ρανούγκουλων. Ωστόσο, τα φυτά που είναι περισσότερο διαδεδομένα και αντιπροσωπεύουν καλύτερα την οικογένεια είναι οι ρανούγκουλοι, αυτοφυείς και κοινοί στη χλωρίδα των πεδιάδων και των βουνών όλης της Ευρώπης. Στα λιβάδια και στους κάμπους παρουσιάζονται ειδικά μετά τον θερισμό του χόρτου πολυάριθμα, ιδίως τα πενταπέταλα κίτρινα γυαλιστερά άνθη του ρανούγκουλου των λιβαδιών, που είναι ένα κοινό ζιζάνιο· στους χλοώδεις τόπους και στα χαντάκια, τα κιτρινοθειώδη άνθη του ρανούγκουλου φικάρια, που ξεχωρίζουν πάνω στα πράσινα σκοτεινά σαρκώδη φύλλα· ο ρανούγκουλος ο ένυδρος επιπλέει στα τρεχούμενα νερά χάρη στα υποβρύχια τριχοειδώς κατατμημένα φύλλα του και συγκρατείται με τα επιπλέοντα πλατιά νεφροειδή φύλλα του, που έχουν ποδίσκο ίσο ή λίγο μεγαλύτερο από τα άνθη. Πολλοί είναι οι ρανούγκουλοι που φύονται στα ορεινά και αλπικά λιβάδια, με άνθη λευκά ή ρόδινα· ένα άλλο oρεινό είδος είναι ο Τρόλλιος ο ευρωπαίος, του οποίου το σφαιρικό άνθος αποτελείται από 5-15 κίτρινα σέπαλα, που περικλείουν μικρά πέταλα του ίδιου χρώματος. Η ελληνική χλωρίδα περιλαμβάνει περίπου 55 είδη ρανούγκουλων. Πολλά είδη της οικογένειας των Ρανουγκουλιδών καλλιεργούνται στους κήπους ως καλλωπιστικά φυτά: δελφίνιο, ακουιλέζια, παιώνια, ανεμώνα, ρανούγκουλοι των κήπων (κοινώς νεραγκούλες)· εξάλλου πολλά είδη (π.χ. το ακόνιτο) είναι δηλητηριώδη λόγω των τοξικών ουσιών που περιέχουν οι δριμείς και φλυκταινώδεις χυμοί τους. Καλλιεργημένη ποικιλία νεραγκούλας (ρανούγκουλου) με διπλά άνθη. Ερανθές το χειμέριο, που ανθίζει το χειμώνα. Ακουιλέζια η κοινή, που καλλιεργείται ως καλλωπιστικό φυτό. Τρόλλιος ο αλπικός, που λέγεται επίσης ρανούγκουλος των βουνών.